Istorijat
Konvencija za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda (u daljem tekstu: Konvencija) primenjuje se u Republici Srbiji od 3. marta 2004. godine kada su instrumenti ratifikacije dostavljeni Generalnom Sekretaru Saveta Evrope, Prethodno je, 3. marta 2003. godine, Konvencija potpisana i iste godine ratifikovana od strane tadašnje Državne zajednice Srbije i Crne Gore.
Početkom primene Konvencije su se stekli uslovi da naši građani podnose pojedinačne predstavke Evropskom sudu za ljudska prava protiv naše države. Stoga je u domaći pravni sistem po prvi put uvedena institucija zastupnika pred Evropskim sudom i njegov položaj je regulisan Uredbom o zastupniku Srbije i Crne Gore pred Evropskim sudom („Službeni list Srbije i Crne Gore“, broj 7/2005). Ovom uredbom je, pored ostalog, bilo predviđeno uspostavljanje kancelarije zastupnika u okviru Ministartva za ljudska i manjinska prava i predviđeni su uslovi i kriterijumi za imenovanje zastupnika i njegovog zamenika.
Kancelarija zastupnika počela je sa radom u aprilu 2006. godine.
Kada je Državna zajednica Srbije i Crne Gore prestala da postoji, položaj zastupnika je usklađen sa novim položajem Republike Srbije i u skladu s tim je doneta nova Uredba o zastupniku („Službeni glasnik RS“, broj 61/06 - prečišćen tekst) koja je suštinske odredbe iz prethodne Uredbe zadržala. Zastupnik je nastavio da postupa u okviru Ministartva za ljudska i manjinska prava.
Nakon što je Ministarstvo za ljudska i manjinska prava transformisano u Službu za ljudska prava i nacionalne manjine Vlade Republike Srbije, zastupnik pred Evropskim sudom je u isto vreme postao i zamenik direktora Službe.
Imajući u vidu da je 2008. godine, Zakonom o Vladi, ponovo uspostavljeno Ministarstvo za ljudska i manjinska prava, ono je preuzelo i Službu za ljudska prava i nacionalne manjine, a time i kancelariju zastupnika koje je postupalo kao Sektor za zastupanje pred Evropskim sudom za ljudska prava u okviru Ministarstva . Zastupnik pred Evropskim sudom je u isto vreme postao i pomoćnik ministra.
Posle izmena Zakona o ministarstvima 2011. godine, Sektor za zastupanje Republike Srbije pred Evropskim sudom za ljudska prava nastavio je sa radom u okviru Ministarstva pravde, a zastupnik je u isto vreme postao i pomoćnik ministra.
Od 2015. godine, donošenjem Zakona o pravobranilaštvu („Službeni glasnik RS, broj 55/2014) ), Sektor za zastupanje Republike Srbije pred Evropskim sudom postaje Odeljenje Državnog pravobranilaštva koje je preuzelo sve zaposlene. Zastupnik istovremeno postaje i zamenik Državnog pravobranioca.
Zastupnik Republike Srbije pred Evropskim sudom za ljudska prava
Zorana Jadrijević Mladar je od 5. avgusta 2019. postavljena za vršioca dužnosti, a od 12. novembra 2020. godine je postavljena na položaj zamenika državnog pravobranioca - zastupnika Republike Srbije pred Evropskim sudom za ljudska prava na 5 godina (profesionalna biografija)
Bivši zastupnici
- dr Slavoljub Carić
- Vanja Rodić
- dr Nataša Plavšić